Το Σύνδρομο της ξηροφθαλμίας μπορεί μερικές φορές να είναι ένα εξαιρετικά επίμονο πρόβλημα, το οποίο εμφανίζεται γενικά όταν η δακρυϊκή στιβάδα δεν είναι επαρκής ή δεν έχει την επιθυμητή σύσταση. Η στιβάδα των δακρύων καλύπτει σαν ένα προστατευτικό στρώμα όλη τη πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμού.
Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι η αίσθηση παρουσίας ξένου σώματος στο μάτι (σαν άμμος ή σκουπιδάκι ή βλεφαρίδα), μπορεί όμως να είναι και ένα δυσάρεστο αίσθημα καύσου, κοκκίνισμα, κνησμός ή ακόμη και η (αντανακλαστική) δακρύρροια και μπορεί να εμφανιστεί δυνητικά σε όλους μας ανεξαιρέτως. Ορμονικές μεταβολές, ηλικιακοί παράγοντες και συστηματικά νοσήματα είναι γνωστό ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο. Τελευταία, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (θερμοκρασία, υγρασία, ατμοσφαιρική ρύπανση και μικροσωματίδια) καθώς και στις καθημερινές συνθήκες εργασίες (παρατεταμένη έκθεση σε οθόνες, τεχνητό περιβάλλον με κλιματισμό κλπ). Έρευνες έχουν δείξει και ενοχοποιήσει την διαβίωση στις μεγαλουπόλεις για την εμφάνιση ξηροφθαλμίας, κοινώς τη ζωή στα αστικά κέντρα με υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η χρήση κλιματιστικών σε εσωτερικούς χώρους καθώς και στα μέσα μεταφοράς προκαλεί ξηρότητα του αέρα. Η ζωή μας περιστρέφεται γύρω από τη διαρκή χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και η προσήλωση σε οθόνες με αποτέλεσμα το λεγόμενο “eye strain” (κοπιωπία). Βασική παράμετρος της οφθαλμικής κόπωσης εξ αιτίας των οθονών είναι η ξηροφθαλμία.
Για την προστασία και πρόληψη συνιστώνται τα παρακάτω:
- Η ρύθμιση της υγρασίας στους κλειστούς χώρους όπου χρησιμοποιούνται συσκευές κλιματισμού (τοποθέτηση και χρήση υγραντήρα και καλής ποιότητας φίλτρου αέρα).
- Προστασία απο έντονη ροή αέρα σε κλειστούς και ανοικτούς χώρους.
- Ξεκούραση των ματιών, ιδίως κατά την εργασία μπροστά σε οθόνες. Ακολουθείστε το «νόμο των 40»: Τοποθετείστε την οθόνη σε απόσταση τουλάχιστον 40 εκατοστών και κάθε 40 λεπτά κάντε ένα μικρό διάλειμμα 40 δευτερολέπτων κοιτώντας μακριά.
- Ρυθμίστε τη φωτεινότητα των οθονών, ώστε να ταιριάζει με τη φωτεινότητα του περιβάλλοντος (σε πολλές οθόνες υπάρχει και η επιλογή της «αυτόματης» ρύθμισης – ελέγξτε όμως την ακρίβεια του αισθητήρα που χρησιμοποιούν).
- Αποφυγή χώρων με καπνό και σκόνη.
- Φροντίδα και υγιεινή των βλεφάρων.
- Μεγαλύτερη σχολαστικότητα στη χρήση φακών επαφής. Κατάλληλη χρήση, καθαρισμός και συντήρηση, αλλά και έγκαιρη αντικατάσταση. Η ξηροφθαλμία μπορεί να επιταχύνει τη δυσανεξία στους φακούς επαφής.
- Αύξηση της πρόσληψης ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και διατροφικών συμπληρωμάτων. Εκτός από τη ρύθμιση της δίαιτας, υπάρχουν και ειδικά σκευάσματα που μπορούν να σας βοηθήσουν.
- Χρήση κολλυρίων που υποκαθιστούν ή εμπλουτίζουν τη δακρυϊκή στιβάδα και αναπληρώνουν τους παράγοντες που λείπουν. Επίσης μπορούν να ρυθμίσουν το pH και την ωσμωτικότητα. Δεν είναι όλα τα «τεχνητά δάκρυα» το ίδιο. Χρειάζεται ο κατάλληλος συνδυασμός για κάθε πρόβλημα ξηροφθαλμίας.
- Επισκεφτείτε τον οφθαλμίατρό σας για να σας προτείνει την κατάλληλη λύση για την δική σας περίπτωση.
Ένα «απλό» και «αθώο» πρόβλημα, όπως η ξηροφθαλμία μπορεί να κρύβει κάτι πιο σημαντικό μερικές φορές. Όπως και να’χει όμως, επηρεάζει καταλυτικά την ποιότητα της καθημερινότητάς μας.
Δρ Βασίλειος Σ. Λιαράκος MD, PhD, FEBO Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Στρατιωτικός ιατρός Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας www.aktinacenter.gr www.liarakoseyes.gr