Πόσοι φίλοι και γνωστοί σας έχουν 2 βαθμούς μυωπία και έκαναν ένα Laser ώστε να απαλλαγούν από τα γυαλιά τους; Αρκετοί. Πόσοι φίλοι και γνωστοί σας έχουν 2 βαθμούς πρεσβυωπία και μπόρεσαν να την εξαφανίσουν με κάποιο τρόπο; Λίγοι; Ή κανένας; Πόσοι από μας έχουν μυωπία; Αρκετοί. Πόσοι θα κάνουν πρεσβυωπία; Όλοι! Γι αυτό λοιπόν η διόρθωση της πρεσβυωπίας αποτελεί το «Ιερό Δισκοπότηρο» της Οφθαλμολογίας σήμερα.

Λύσεις; Πολλές. Όλο και περισσότερες. Γεγονός που δείχνει ότι καμία δεν είναι τέλεια. Αλλά ταυτόχρονα δείχνει και τον αέναο αγώνα που γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση.

Πρεσβυωπία κάνουμε ή θα κάνουμε όλοι μας, καθώς το μάτι μας (και συγκεκριμένα ο κρυσταλλοειδής φακός και ο ακτινωτός μυς) χάνει σταδιακά την ελαστικότητά του και την προσαρμοστική του ικανότητα, ώστε να μπορεί να εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα. Το πότε και το πόσο ποικίλει.

Πρόσφατα έχει μπει στη ζωή μας ο όρος του «δυσλειτουργούντος φακού» (Dysfunctional Lens Syndrome) που περιγράφει τη σταδιακή «ωρίμανση» και «γήρανση» του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού. Στα αρχικά στάδια ο φακός χάνει την ελαστικότητά του, με αποτέλεσμα πρεσβυωπία. Αργότερα χάνει σταδιακά και τη διαύγειά του, με αποτέλεσμα θόλωση και καταρράκτη.

Μετά την διεθνή επικράτηση της Διαθλαστικής Χειρουργικής και ειδικά της μεθόδου LASIK, έχουμε συνηθίσει να αναζητούμε τη διόρθωση “διαθλαστικών” προβλημάτων στην επιφάνεια του ματιού (στον κερατοειδή). Έτσι λοιπόν, πολλές τεχνικές LASER έχουν αναπτυχθεί για τη «διόρθωση» της πρεσβυωπίας. Το PresbyLASIK κάνει μια πολυεστιακή φωτοαφαίρεση σε διάφορες ζώνες και με διαφορετικά πρωτόκολλα, διατηρώντας σε ένα βαθμό τη στερέοψη (τρισδιάστατη όραση), αλλά εισάγοντας συχνά διαταραχές στην ποιότητα της όρασης (δυσφωτοπικά φαινόμενα). Εάν το αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί τον ασθενή, είναι δύσκολα αναστρέψιμο.

Το Monovision (και αυτό εφαρμόζεται με διαφορετικά πρωτόκολλα) μπορεί να αυξήσει το βάθος πεδίου και να διασφαλίσει ευκρινή μακρινή και κοντινή (ή ενδιάμεση) όραση, θυσιάζοντας τμήμα της στερέοψης. Το αποτέλεσμα είναι αναστρέψιμο και μια επικουρική χρήση γυαλιών μπορεί να βελτιώσει το αποτέλεσμα.

Τα ενδοκερατοειδικά ενθέματα “διορθώνουν” την πρεσβυωπία στο ένα μόνο μάτι και δουλεύουν με το πρότυπο του “στενοπικού δίσκου”. Το μάτι βλέπει μέσα από μια μικρή κεντρική τρυπούλα, με αποτέλεσμα να αυξάνει το βάθος πεδίου και το εύρος εστίασης.

Σε περίπτωση «δυσλειτουργίας» του φακού, που είναι πλέον μετρήσιμη με ειδική τεχνολογία, υπάρχει η επιλογή της διαθλαστικής αντικατάστασης του φακού με ένθεση πολυεστιακών ή μονοεστιακών ενδοφακών (σε συνδυασμό με monovision). Ενίοτε αυτή μπορεί να είναι και η μοναδική διαθέσιμη επιλογή, πχ σε υψηλές υπερμετρωπίες ή μυωπίες ή όταν η ανατομία του κερατοειδούς δεν επιτρέπει LASER. Το σύνδρομο του «δυσλειτουργούντος φακού» (Dysfunctional Lens Syndrome) πρακτικά γίνεται αντιληπτό στην ηλικία των 40 ετών περίπου. Η τεχνολογία των ενδοφακών εξελίσσεται και εμπλουτίζεται με νεότερους πολυεστιακούς και τριπλοεστιακούς τορικούς ενδοφακούς, ικανούς να διορθώσουν τόσο τη μακρινή όσο και την κοντινή όραση (για διάβασμα) ή και την ενδιάμεση όραση (για την παρακολούθηση μια οθόνης υπολογιστή), διορθώνοντας παράλληλα ακόμη και τον αστιγματισμό.

Τελευταία γίνονται απόπειρες φαρμακευτικής διαχείρισης της πρεσβυωπίας με διάφορες σταγόνες, οι οποίες αποσκοπούν είτε στο να μικρύνουν την κόρη του ματιού (αυξάνοντας έτσι το βάθος πεδίου) είτε να επιβραδύνουν τη σκλήρυνση του φακού και την απώλεια της ελαστικότητάς του. Δεν υπάρχει ακόμη αποδεκτή κλινική εφαρμογή.

Κάθε επιλογή δεν είναι κατάλληλη για τον καθένα από μας! Με ρωτάτε τι θα έκανα εγώ; Θα το κουβέντιαζα αναλυτικά με τον κατάλληλο οφθαλμίατρο.

Dr Βασίλειος Σ. Λιαράκος, MD, PhD, FEΒΟ

aktinacenter@gmail.com