O Χειρούργος Οφθαλμίατρος, Dr. Βασίλειος Λιαράκος, εξειδικευθείς στον κερατοειδή μας ενημερώνει για τον κερατόκωνο, μια οφθαλμολογική πάθηση που είναι πολύ πιο συχνή απ’ όσο νομίζαμε και η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να διαφυλάξει την όραση.
Τι είναι ο κερατόκωνος;
Ο Κερατόκωνος είναι μία πάθηση μη φλεγμονώδης, αμφοτερόπλευρη (δηλαδή αφορά και τα δύο μάτια, ίσως σε με διαφορετική βαρύτητα), που προκαλεί προοδευτική λέπτυνση και αύξηση της κυρτότητας του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα προοδευτική ελάττωση της ποιότητας της όρασης. Ο Κερατόκωνος κάνει τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού πιο λεπτό και πιο “μυτερό”, δηλαδή μοιάζει με κώνο.
Δια΄γνωση – Θεραπεία
Στα πρώιμα στάδια μόνο η προληπτική εξέταση με Τοπογραφία ή Τομογραφία Κερατοειδούς μπορεί να θέσει τη διάγνωση του κερατοκώνου. Η υπόνοια όμως μπορεί να τεθεί εάν παρατηρούμε συχνές (και πιθανόν αδικαιολόγητες) αλλαγές στις μετρήσεις των γυαλιών, αύξηση του αστιγματισμού, πτωχή ποιότητα όρασης μολονότι τα γυαλιά είναι σωστά, καθώς και έντονο χρόνιο τρίψιμο των ματιών.
Με τη βοήθεια σύγχρονης τεχνολογίας, όπως η τοπογραφία και η οπτική σάρωση της πρόσθιας και της οπίσθιας επιφάνειας του κερατοειδή, ο κερατόκωνος μπορεί να ανιχνευθεί σε πολύ πρώιμα ασυμπτωματικά στάδια. Πρόκειται για μια ολιγόλεπτη ανώδυνη, υψηλής αξιοπιστίας διαδικασία, φιλική και για τα παιδιά. Η πρώιμη διάγνωση, παρακολούθηση και αντιμετώπισή του αποκλείει τις οδυνηρές συνέπειες για την όραση.
Με την Τοπογραφία ανιχνεύουμε την παραμόρφωση της επιφάνειας του κερατοειδούς σε περίπτωση Κερατοκώνου.
Ο προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση με εξειδικευμένες εξετάσεις αποτελούν την προϋπόθεση της διατήρησης χρήσιμης και λειτουργικής όρασης.
Με τη Raytracing αμπερρομετρία κάνουμε προσομοίωση της παραμόρφωσης της όρασης στον Κερατόκωνο. Δηλαδή μπορούμε να αντιληφθούμε πως βλέπει ο ασθενής με Κερατόκωνο.
Με την Τομογραφία Συνοχής (OCT) μπορούμε να πάρουμε σε πραγματικό χρόνο λεπτές τομές του κερατοειδούς και να δούμε λεπτομέρειες σε πολύ υψηλή ανάλυση.
Από τη στιγμή που κάποιος ασθενής διαγνωστεί με κερατόκωνο, ποιες θεραπείες παρέχονται για την αντιμετώπισή του;
Η Διασύνδεση Κερατοειδούς (Corneal Crosslinking) σε συνδυασμό, σε ορισμένες περιπτώσεις, με εξατομικευμένο LASER, μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη του Κερατοκώνου και να διασφαλίσει ή και να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της όρασης. Αυτή είναι και η μόνη ουσιαστική μέθοδος ανάσχεσης της εξέλιξης του κερατοκώνου. Η διαδικασία και η αίσθηση του ασθενούς είναι παρόμοια με την αίσθηση που θα είχε εάν διόρθωνε μόνον την μυωπία του (LASER διόρθωσης μυωπίας). Μετά την εφαρμογή του LASER, με ειδικό όμως εξατομικευμένο πρωτόκολλο, ενσταλάσσουμε μία ουσία (ριβοφλαβίνη – βιταμίνη B2) για τριάντα λεπτά και στη συνέχεια τοποθετούμε έναν πομπό ακτινοβολίας συγκεκριμένου μήκους κύματος για λίγα λεπτά πάνω από τον κερατοειδή. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και ο ασθενής μπορεί να αποχωρήσει αμέσως μετά το πέρας. Με το Crosslinking πετυχαίνουμε την ενίσχυση του κερατοειδούς, υπό την προϋπόθεση ότι η διάγνωση έχει τεθεί έγκαιρα, ούτως ώστε να είναι εφικτή η εν λόγω θεραπεία. Η έγκαιρη διάγνωση συνεπώς μπορεί να διασώσει την όραση.
Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να εφαρμοστεί μια καινοτόμος πρωτοποριακή τεχνική που είναι η Μεταμόσχευση Μεμβράνης του Bowman, μιας πολύ λεπτής μεμβράνης, η οποία μπορεί να ισχυροποιήσει τον κερατοειδή. Στην πιο εξελιγμένη μορφή αυτού του χειρουργείου χρησιμοποιούμε ειδικό Femtosecond LASER.
Σε ακόμη πιο προχωρημένες καταστάσεις ή σε περιπτώσεις με σοβαρές κεντρικές θολερότητες, μπορεί να χρειαστεί πρόσθια μερική κερατοπλαστική (DALK), που είναι η πιο ενδεδειγμένη μορφή Μεταμόσχευσης Κερατοειδούς. Και πάλι η χρήση των Femtosecond LASER μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμη σε ορισμένες περιπτώσεις.
Η παράλληλη χρήση ειδικών σκληρικών φακών επαφής μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της όρασης. Πρόκειται για φακούς μεγαλύτερης διαμέτρου από τους συνηθισμένους και κατασκευασμένους από ειδικό άκαμπτο υλικό, οι οποίοι δεν ακουμπούν καθόλου πάνω στον κερατοειδή καθώς στηρίζονται γύρω-γύρω στο λευκό τμήμα του ματιού (στον «σκληρό» χιτώνα, γι αυτό και λέγονται σκληρικοί). Οι σκληρικοί φακοί κατασκευάζονται εξατομικευμένα για κάθε περίπτωση, προστατεύουν σαν ασπίδα τον κερατοειδή και μπορούν να εξομαλύνουν και να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της όρασης.
Ποιες θα ορίζατε ως αιτίες εμφάνισης του κερατόκωνου;
Στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Μεσογείου έχουμε υψηλότερο ποσοστό εμφάνισης κερατοκώνου σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ο κερατόκωνος αφορά ένα σημαντικό ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού που τις περισσότερες φορές δεν το γνωρίζει καν. Ένας στους 500-2.000 Έλληνες μπορεί να έχει κερατόκωνο, μια πάθηση πολυπαραγοντική χωρίς σοβαρά συμπτώματα αρχικά, η οποία, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική ελάττωση της όρασης. Συνήθως ξεκινάει κατά την εφηβεία και εξελίσσεται με τα χρόνια. Συχνές αλλαγές στα γυαλιά και μεταβολές του αστιγματισμού είναι συνήθως οι πρώτες ενδείξεις. Γνωρίζουμε ότι ενοχοποιούνται πολλά διαφορετικά γονίδια (τουλάχιστον 17), οι μεταλλάξεις των οποίων οδηγούν στην εμφάνιση και στην εξέλιξη του κερατόκωνου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης μεταξύ συγγενών και για αυτό ο προληπτικός έλεγχος συγγενών 1ου και 2ου βαθμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμος. Πρόσφατες μελέτες ενισχύουν τη θεωρία συσχέτισης μεταξύ συχνού «τριψίματος» των ματιών και εξέλιξης του κερατόκωνου.
Μήπως τα γυαλιά σας εξακολουθούν να αλλάζουν σημαντικά ακόμη και μετά τα 18;
Μήπως ο αστιγματισμός σας αυξήθηκε ή μεταβάλλεται συνέχεια;
Μήπως ότι γυαλιά κι αν φοράτε, η όρασή σας δεν είναι “ικανοποιητική”;
Μήπως τρίβετε τα μάτια σας πολύ συχνά, ακόμη κι αν δεν υπάρχει αλλεργία;
Oι τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρό σας είναι αναγκαίες προκειμένου να αποφευχθούν οι τόσο σοβαρές επιπτώσεις!