Ο φακός του ματιού μας είναι υπεύθυνος για την εστίαση. Μακριά – ενδιάμεσα – κοντά. Ο φακός περνάει φάσεις, εξελίσσεται, αλλάζει, όπως άλλωστε και όλα τα όργανα στο σώμα μας.
Φάση 1: Ο φακός αναπτύσσεται. Κατά την παιδική και εφηβική ηλικία ο φακός ακολουθεί την ανάπτυξη του οργανισμού και προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του. Τότε συνήθως αναπτύσσεται και η μυωπία και ο αστιγματισμός. Η παρατεταμένη χρήση συσκευών σε κοντινή απόσταση (smartphones, tablets, κλπ) και ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις μεγαλουπόλεις (περιορισμένοι μέσα σε μικρούς χώρους που μας επιβάλουν να βλέπουμε σε κοντινές αποστάσεις), έχουν οδηγήσει σε εκρηκτική αύξηση της μυωπίας παγκοσμίως. Η υψηλή μυωπία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα περιορισμού των κοινωνικών, επαγγελματικών και προσωπικών δραστηριοτήτων, με σημαντική περαιτέρω επίπτωση ακόμη και στην ψυχολογία. Η πλέον σύγχρονη τεχνολογία Femto-LASIK μπορεί να δώσει λύση, με άμεση αποκατάσταση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
Φάση 2: Ο φακός χάνει την ελαστικότητά του. Μετά την ηλικία των 35-40 ετών, η ωρίμανση του φακού μπορεί να περιορίσει την ελαστικότητα προσαρμογής στην κοντινή όραση. Αυτό που κάποτε λέγαμε «πρεσβυωπία» δεν είναι παρά η «ωρίμανση» του φακού. Γι’αυτόν ακριβώς το λόγο χρησιμοποιούμε τον όρο «Δυσλειτουργία του φακού» (“Dysfunctional Lens Syndrome”). Σε αυτή τη φάση μπαίνουμε όταν δυσκολευόμαστε να δούμε κοντά με άνεση και ευκρίνεια, ανεξαρτήτως ηλικίας. Το Femto-LASIK μπορεί να συνδυαστεί με καινούριους εξελιγμένους αλγορίθμους, ώστε να αυξηθεί το βάθος πεδίου και να επιτευχθεί καλή μακρινή-ενδιάμεση-κοντινή όραση.
Φάση 3: Ο φακός χάνει τη διαύγειά του. Και αυτό μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ακτινοβολίες, φάρμακα, παθήσεις, γονίδια, όλα επηρεάζουν και μπορούν να προκαλέσουν σταδιακή ελάττωση της διαύγειας του φακού σε οποιαδήποτε ηλικία. Αυτό που κάποτε λέγαμε «καταρράκτη» δεν είναι παρά η θόλωση του φακού και πρακτικά το επόμενο στάδιο της «Δυσλειτουργίας του φακού». Ο φακός όμως μπορεί να αρχίσει να χάνει τη διαύγειά του πολύ νωρίτερα, σε πολύ μικρότερη ηλικία. Το πιο χαρακτηριστικό (και πρώιμο) σύμπτωμα είναι η σταδιακή ελάττωση της ευκρίνειας τη νύχτα. Με τη χρήση Ray-tracing αμπερρομετρίας μπορούμε να υπολογίσουμε το βαθμό απώλειας της διαύγειας του φακού. Η πιο σύγχρονη επιλογή είναι η αντικατάσταση του φακού από έναν τεχνητό, ικανό να διορθώσει τόσο τη μακρινή όσο και την κοντινή όραση (για διάβασμα) ή και την ενδιάμεση όραση (για την παρακολούθηση μια οθόνης υπολογιστή), διορθώνοντας παράλληλα ακόμη και τον αστιγματισμό. Οι φακοί τεχνολογίας EDOF (“Extended Depth of Focus”) αποτελούν την εξέλιξη των πολυεστιακών, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα της όρασης για μακριά-ενδιάμεσα-κοντά, χωρίς δυσκολία αποδοχής και εξοικείωσης. Με μία παρέμβαση συνεπώς μπορούμε να διορθώσουμε μυωπία/υπερμετρωπία – αστιγματισμό – πρεσβυωπία – καταρράκτη. Όλα σε ένα.
Δεν χρησιμοποιούμε πια τους όρους «πρεσβυωπία» και «καταρράκτη» όπως τους ξέραμε. Η «Δυσλειτουργία του φακού» τα συμπεριλαμβάνει και τα εξηγεί όλα. Και μπορούμε να προσφέρουμε λύσεις για κάθε φάση ανάπτυξης, εξέλιξης ή ωρίμανσης του φακού.
Dr Βασίλειος Σ. Λιαράκος, MD, PhD, FEBO
Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Στρατιωτικός Ιατρός
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών